ANKARA'NIN BAŞKENT OLUŞU-13 EKİM
Mustafa Kemal Paşa, Erzurum, Sivas Kongrelerinden sonra 27 Aralık 1919 günü Temsilciler Kurulu üyeleriyle birlikte Ankara'ya geldi.
O zamana kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul idi. Osmanlı Mebusan Meclisi son kez 12 Ocak 1919'da İstanbul'da toplandı. 16 Mart 1919 günü İngilizler İstanbul'a girdi. Önce meclisi bastılar. Bu olay üzerine birçok milletvekili Anadolu'ya geçti. Yakalananlardan çoğu tutuklandı. Artık Osmanlı Mebusan Meclisi'nin İstanbul'da toplanma olasılığı kalmamıştı. Milletvekillerinin toplanacağı ve ülkenin yönetileceği bir başkent gerekiyordu.
Ankara, Anadolu'nun ortasında, savaş cephelerine eşit uzaklıkta bir kentti. Savaşın yönetimi ve haberleşme, Ankara'dan kolaylıkla yürütülürdü. Dağılan Osmanlı Mebusan Meclisi üyeleri ile Sivas ve Erzurum Kongreleri'nde seçilen temsilcilerin bir yerde toplanması gerekiyordu. Bu nedenle 19 Mart 1919 günü Mustafa Kemal Paşa kimi illere ve komutanlıklara bir genelge gönderdi. Bu genelgede özetle; "Osmanlı Devletinin yaşamı ve egemenliğinin sona erdiği" bildiriliyor, "Türk ulusu kendi yaşamını ve bağımsızlığını koruyacaktır." deniliyordu. Bu genelgeden sonra temsilcilerle Osmanlı Mebusan Meclisi'nden gelen üyeler Ankara'da toplanmaya başladılar. Ankaralılar onları coşkuyla, sevinçle, sevgiyle karşıladı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920 günü, Ankara'da açıldı. Meclis, ilk oturumunda Mustafa Kemal Paşa'yı başkan seçti. Mustafa Kemal Paşa bundan sonra ülkeyi kurtarma çalışmalarını Anadolu'nun bu küçük kentinde sürdürdü. Ulusal Kurtuluş Savaşı'mızın planları bu yoksul kentte hazırlandı. Savaşın başarıya ulaşması için düzenli ordular kuruldu. Bu ordular İnönü'de, Sakarya'da, Dumlupınar'da düşmanı bozguna uğrattı. 30 Ağustos 1922'de kazanılan Başkomutanlık Savaşı ile Kurtuluş Savaşı'mız tamamlandı.
Yurdumuz düşmanlardan kurtulduktan sonra 13 Ekim 1923 günü İsmet Paşa ve dört arkadaşı Ankara'nın başkent olması için Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne yasa önerisi verdiler. Öneri mecliste oylandı, kabul edildi. Böylece Ankara yeni Türkiye Devleti'nin başkenti oldu.
Başken, ülkenin yönetim merkezidir. Büyük Millet Meclisi, devlet başkanı, başbakanlık, bakanlıklar, yüksek yargı organları, başkentte bulunur.
Ankara başkent olduktan sonra gelişti. Modern yapılar, büyük apartmanlar yapıldı. Yüksek okullar, üniversiteler açıldı. Fabrikalar, yeni iş yerleri kuruldu. Kent kısa sürede büyüdü, genişledi.
Ankara bugün nüfus yoğunluğu bakımından yurdumuzun ikinci büyük kentidir.
Her yıl 13 Ekim günü Ankara'nın başkent oluşu, düzenlenen büyük törenlerle kutlanır. Ankara Kalesi'nde başlayan bu törene özel giysileri içinde seymenler, öğrenciler, çeşitli dernek temsilcileri katılırlar. Törende yapılan konuşmalarda Ankara'nın başkent oluşunun anlam ve önemi belirtilir.
ŞİİRLER
Ankara başkent olur,
İnsanları seğmen olur,
Yazı çok sıcak,
Kışı çok soğuk olur
Dut, vişne, armudu meşhur olur,
Keçisi tavşanı olur,
Her türlü sebzesi olur,
Nefis Ankara balı olur.
Melih Şahta doğal sıcak suyu,
Beypazarı’nda tarihi evleri olur.
Kızılcahamam’da termal hamamı,
Kazan’da da meşhur kavun olur.
Çubuk’tadır hava alanı,
Balada Beynam ormanı,
Elmadağ’da kayak alanı,
Kalecik’te kara üzüm bağı.
Ayaş’ın olur dutu
Akyurt fabrika dolu,
Çamlıdere’nin balı koyu
Esenboğa’nın dümdüz yolu.
Koçhisar’ın Tuz Gölü,
İğdelidir Güdülü,
Gölbaşı’nın vardır gölü.
Haymanada olur ekinin özü.
Nallıhan nefis havası,
Altındağ’da dır kalesi.
Tarihi etnografya müzesi,
Kabadayı dolu bentderesi.
Çankaya’da dır Cumhur reisi,
Ne güzeldir Ata Kulesi,
Yine ordadır Büyük Millet Meclisi
Dünyaya duyurulur oradan Türkiye’nin sesi.
Anıttepe’dedir atamızın mezarı.
Görenlerin değmesin nazarı,
Tüm dünyanın saygı duyduğu insanı,
Bir sanat eseridir atamızın kabristanı.
Murat Haydaroğlu tanıtır Ankara’yı
Çok saftır Ankara’nın bayı
Bir fidaydaya satar tarlayı
Yirmi yedi Aralıkta coşku ile karşılar Atayı |
| |
|
Murat Haydaroğlu
|
